Over anderhalve week is het Kerst 2024. Hoe vieren mensen tegenwoordig het Kerstfeest? Stel je voor dat je het aan een aantal willekeurige voorbijgangers op straat zou vragen: “Hoe viert u Kerst?” Welke reacties zult u dan krijgen? Veel mensen vinden dat Kerst staat voor gezellig samenzijn met familie en vrienden. En dat is waardevol. Tijdens de Kerstdagen willen veel mensen ook heerlijk eten. Heerlijk eten, dat is een grote zegen. Dat is niet vanzelfsprekend, alleen al als je je realiseert dat veel mensen in armoede leven. Voldoende eten en drinken in huis hebben, dat is des te meer een zegen van God. Veel mensen versieren deze decembermaand hun huis met extra lichtjes. En ook straten zijn in deze decembermaand versierd met extra lichtjes. En dat is zeker sfeervol. Want in deze tijd van het jaar is het natuurlijke daglicht maar kort. Als kinderen van God geloven wij in het Licht van de wereld. Dat is het Licht met een hoofdletter. Dat Licht is Jezus Christus.
We hebben vanmorgen in onze evangelielezing grote beloften gelezen. De engel Gabriël wordt door God gezonden naar de stad Nazareth. Nazareth is eigenlijk niet zo’n bekend stadje in Galilea. Galilea is het noordelijke gedeelte van Israël. In Nazareth gaat Gabriël naar de maagd Maria. Maria is dus maagd. Dat betekent dat Maria een meisje is dat nog geen geslachtsgemeenschap heeft gehad met een man. Om zwanger te worden, is die gemeenschap toch wel nodig? Dus de vraag van Maria aan de engel Gabriël is toch wel begrijpelijk, nietwaar? Maria vraagt: “Hoe zal ik zwanger worden?”
De engel Gabriël heeft tegen Maria gezegd dat zij zwanger zal worden. Maria zal zwanger worden en een Zoon baren. Maria moet haar Zoon de Naam Jezus geven. Want Jezus zal groot zijn en Jezus zal de Zoon van de Allerhoogste genoemd worden. God, de Heer, zal aan Jezus de troon van David geven, en Jezus zal over het huis van Jakob Koning zijn tot in eeuwigheid. En aan het Koninkrijk van Jezus zal geen einde komen. Maria heeft geen gemeenschap met een man. Toch zal ze zwanger worden. Hoe kan dat? Voor God is alles mogelijk. Dat maakt de engel duidelijk aan Maria. Ook eerder heeft God al laten zien dat voor Hem niets te wonderlijk is. Bijvoorbeeld toen Sara op 90-jarige leeftijd een zoon baarde. Haar man Abraham was toen zelfs al 100 jaar. Want: is er voor de HEERE iets te wonderlijk? Nee, niets dus.
En Maria kan het met eigen ogen zien dat dat daadwerkelijk zo is. Want haar nicht Elisabeth is al zwanger van een zoon. Terwijl Elisabeth al heel oud is. En Elisabeth is onvruchtbaar. Tenminste, men hield haar voor onvruchtbaar. Elisabeth is dankzij Gods ingrijpen toch zwanger geworden. Elisabeth is inmiddels al in de zesde maand van haar zwangerschap. Dat zegt de engel Gabriël tegen Maria. Dat zegt Gabriël niet voor niets. Vrouwen die ervaring hebben met een zwangerschap, die zullen het herkennen: in de vijfde maand van je zwangerschap voel je je kind in je baarmoeder leven.
We bevinden ons nu inmiddels alweer in december. De laatste maand van het jaar. Veel mensen noemen de maand december de feestmaand bij uitstek. Er wordt in december Sinterklaas gevierd, en er zijn in december de feesten Kerst, oud en nieuw. Maar valt Kerst dit jaar eigenlijk wel goed te vieren? Misschien heeft u zich dat ook al afgevraagd. Veel mensen hier in de omgeving maken zich zorgen over de inflatie, en over migratie, en over het milieu en over de klimaatverandering.
Toch is het wel een voorrecht dat we deze kerkdienst vanmorgen beleven. Want kijk ook naar de zegeningen die God ons schenkt. Wij zijn geneigd om alleen te kijken naar wat we niet hebben. En sommige dingen kunnen ons terecht zorgen geven. Die zorgen mogen we aan God in het gebed voorleggen. Hij weet wat wij als Zijn kinderen nodig hebben. Het allergrootste cadeau dat God ons schenkt, dat is het kerstkind in Bethlehem. Bethlehem lag in Judea, dus in het zuidelijke gedeelte van Israël. God heeft de wereld zo liefgehad, dat Hij Zijn eniggeboren Zoon gegeven heeft. Iedereen die in Gods eniggeboren Zoon gelooft, die heeft het eeuwige leven. Is dat geen wonder?
Bij God komen we nooit bedrogen uit. Hij schenkt ons het kerstkind in Bethlehem. Want het Heilige dat uit Maria geboren wordt, dat wordt Gods Zoon genoemd. Dat Heilige is Jezus. De Naam “Jezus” betekent Redder. Jezus is de Christus, dat betekent de Gezalfde. Jezus Christus brengt in een gestalte van een slaaf Zijn leven hier op aarde door. Toch zal God aan Jezus de troon van David geven. David is één van de voorouders van Jezus en Jozef. David behoorde tot de stam van Juda. Alle glans van de troon van David leek voor het blote oog inmiddels uitgedoofd te zijn. Maar Jezus heeft daar verandering in gebracht. Jezus heeft als Gods Zoon Zijn taken als Messias uitgevoerd. De maagd Maria werd zwanger van het Kindje Jezus. Zodra Maria zwanger blijkt te zijn door de Heilige Geest, dan wil haar man Jozef haar verlaten. Jozef is immers rechtvaardig. Het zal door de buitenwereld als een schande worden aangemerkt als Maria zwanger blijkt te zijn van een kind.
Maria en Jozef zijn al in ondertrouw. Dat is net iets anders dan verloving in onze tijd. Een verloving in onze tijd, dat is wel het geven van een wederzijdse trouwbelofte tussen twee mensen. Maar bij een verloving in onze tijd is er nog geen sprake van een huwelijkscontract voor de burgerlijke staat. In de tijd van Jozef en Maria was ondertrouw al wel een soort huwelijksovereenkomst. Dat was een wettig contract. Alleen met een scheidingsbrief kon dit contract worden ontbonden. Toch was het met ondertrouw dan weer niet zo dat man en vrouw al officieel getrouwd waren. In Israël werd seksuele omgang tussen een ongetrouwde man en een ongetrouwde vrouw als verwerpelijk beschouwd. Daarom wil Jozef zijn vrouw in het geheim verlaten.
Maar vervolgens verschijnt er een engel aan Jozef. En die engel zegt dat wat in Maria ontvangen is, dat dat uit de Heilige Geest is. Maria zal een Zoon baren. Jozef krijgt de opdracht om deze Zoon de Naam Jezus te geven. Jezus zal Zijn volk namelijk zalig maken van hun zonden. De evangelist Mattheüs noteert dat de geboorte van het Kindje Jezus de vervulling is van een tekst uit Jesaja: “De maagd zal zwanger worden en een Zoon baren, en men zal Hem de naam Immanuël geven, wat ‘God met ons’ betekent.” Het woord dat Jesaja hier voor maagd gebruikt, betekent een jong meisje. Dat kan een maagd zijn, maar het kan ook een vrouw zijn die al wel geslachtsverkeer met een man heeft gehad. Mattheüs haalt specifiek de betekenis “maagd” eruit. Zo is Jezus als Gods Zoon geboren. Uit een maagd. Natuurlijk heeft God geen begin en geen einde. God de Vader, God de Zoon en God de Heilige Geest, deze drie personen vormen samen de drie-enige God. God is er altijd geweest en God zal er altijd zijn. In Lukas 1 staat God de Zoon op het punt om Mens te worden. Jezus wordt Mens om uiteindelijk te gaan sterven vanwege ons falen. Maar Jezus zal ook uit de dood opstaan. Daarmee laat Hij zien dat de dood niet het laatste woord heeft.
Het valt me steeds weer op dat de evangelist Lukas aandacht heeft voor die enkeling. Zijn betrokkenheid op de kansarmen in de samenleving valt op. Armen en verstotelingen, vrouwen en kinderen, Samaritanen en heidenen, ze zijn de speciale objecten van Gods bijzondere zorg. Maria is zo’n object. De engel Gabriël komt hoogstpersoonlijk bij haar op bezoek. En de engel Gabriël zegt tegen Maria: “Wees gegroet, begenadigde. De Heere is met u.” En vervolgens lezen we dat Gabriël tegen Maria zegt: “U bent gezegend onder de vrouwen.” In de Rooms-Katholieke Kerk is aan deze uitspraak van Gabriël één van de bekendste gebeden ontleend: het Avé Maria.
In het Oude Testament lezen we ook een keer de uitdrukking: “U bent gezegend boven alle vrouwen.” Dat is in de lofzang van Debora over Jaël. Jaël wordt door Debora geprezen, omdat ze Sisera had verslagen. Sisera was de legeraanvoerder van de Kanaänieten. Sisera was dus de legeraanvoerder van de vijanden van Israël. Er is naar mijn overtuiging wel een verschil tussen Jaël en Maria. En dan bedoel ik dit. Jaël werd geprezen om wat zij heeft gedaan, maar Maria is begenadigd vanwege wat zij zal ontvangen. Het Kind van Maria is meer dan alle andere kinderen. Ook al is de geboorte van elk kind natuurlijk een wonder. Ouders die aan de wieg van hun kindje hebben gestaan, zullen dat bevestigen. Maar het Kindje Jezus heeft iets in Zich wat geen enkel ander kind heeft. Daarom is Maria gezegend onder de vrouwen. Maria wordt op een heel bijzondere manier door God in genade aangenomen. Zij is begenadigd, omdat ze een bijzonder geschenk van God zal ontvangen.
Maria hoort de groet van de engel. Maar dan raakt ze in verwarring. Toch is dat iets anders dan ongeloof. Maria weet namelijk goed dat het geen sterfelijk mens is die tot haar gesproken heeft. Ze denkt na over wat de betekenis van de groet van de engel zou kunnen zijn. Maria is angstig, maar dan wel uit ontzag voor God. De engel zegt meteen tegen Maria dat ze niet bang hoeft te zijn. Het zou goed kunnen dat Maria bang was, omdat ze weet dat Israël het vaak heeft laten afweten in de dienst aan God. Maar God heeft Zijn gunst aan Maria geschonken. Maria heeft er niet zelf om gevraagd om moeder van het Kind Jezus te zijn. God heeft het zo besloten. Maria is een heel eenvoudig meisje. We weten niet eens hoe oud ze precies geweest is toen ze Jezus baarde. Het zou goed kunnen dat ze nog niet volwassen was, dus dat ze jonger was dan 18 jaar oud.
Maria beantwoordt de boodschap van Gabriël met gehoorzaamheid. Maria noemt zichzelf de dienares van God. Maria aanvaardt wat God tegen haar heeft gezegd. Daarin is ze heel voorbeeldig. Doen wij ook wat God van ons vraagt? Maria onderwerpt zich aan datgene wat God met haar wil doen. Dat is niets niks. Want de kans is niet gering dat Maria’s eigen reputatie onder het volk omlaag gaat. Denk maar aan wat Jozef denkt zodra hij zijn vrouw Maria wil verlaten.
Maria hoort van de engel Gabriël dat haar nicht Elisabeth zwanger is. Daarop gaat Maria met grote haast naar het huis van Zacharias en Elisabeth. Maria groet Elisabeth. In reactie daarop springt het kindje van Elisabeth op in Elisabeths schoot. Het kindje dat de naam Johannes zal dragen, en bekend zal komen te staan als Johannes de Doper. Johannes de Doper zal de mensen wijzen op Degene Die meer is dan hij: namelijk op Jezus. Jezus is Degene Die doopt met de Heilige Geest en met vuur. De geboorte van Johannes werd ook al door de engel Gabriël aangekondigd. En ondanks het aanvankelijke ongeloof van Zacharias wordt Elisabeth inderdaad zwanger. Elisabeth wordt vervuld met de Heilige Geest. Elisabeth zegt tegen Maria: “Gezegend ben je onder de vrouwen, en gezegend is de vrucht van je schoot!” Elisabeth ziet de geboorte van Jezus al als vervuld. Maria is al moeder geworden van het Kindje Jezus. Zo maakt Elisabeth het duidelijk. Je merkt hier duidelijk het geloofsvertrouwen van Elisabeth.
De vraag die Maria stelt over hoe het mogelijk is dat ze zwanger zal worden, die komt misschien wat onverwachts. De Oudtestamentische belofte dat de Messias als mannelijk kind geboren zal worden, die belofte was bij Maria waarschijnlijk wel bekend. Maar je zou misschien verwachten dat Maria aanneemt dat ze deze Zoon zal ontvangen zodra ze getrouwd is met Jozef. Misschien heeft u wel een collega die zegt dat de inhoud van de Bijbel niet waar is. Vraag dan aan hem waarom hij dat uitgangspunt heeft. Zelf kun jij juist een argument voor de betrouwbaarheid van de Bijbel noemen. En dat is dat de Bijbel de mensen heel natuurlijk beschrijft.
De evangelist Lukas geeft bijvoorbeeld eerlijk het karakter van Maria weer. Maria is niet ongelovig. Maar Maria wil wel graag weten hoe ze zwanger zal worden. De engel Gabriël heeft tegen Maria gezegd dat ze nú al door God begenadigd is. De engel noemt Jozef helemaal niet. Dat heeft Maria vast opgemerkt. Jozef wordt niet “de gezegende onder de mannen genoemd”. Blijkbaar begrijpt Maria dat datgene wat Gabriël heeft aangekondigd, dat dat geen directe betrekking heeft op haar relatie met Jozef.
Maria krijgt als antwoord van de engel dat de Heilige Geest over haar zal komen en dat de kracht van de Allerhoogste haar zal overschaduwen. Daarom zal het Heilige Dat uit Maria geboren zal worden, Gods Zoon genoemd worden. Gods scheppende kracht is aanwezig in de geboorte van de Messias. Gods Geest is dus actief aan het werk in Maria. Er zal een buitengewoon wonder plaatsvinden. Daarin zal geen natuurlijk middel aan te pas komen. De Schepper-God bracht leven uit het niets en schiep mensen uit het stof. De Schepper-God is ook in staat om menselijk leven in een baarmoeder te scheppen zonder tussenkomst van een man. Gods daad houdt hier in dat Hij Maria overschaduwt. Onder de oude bedeling rustte een wolk over de tabernakel. In de vorm van een wolk daalde de heerlijkheid van Israëls God neer op de tabernakel. We komen Gods schaduw ook tegen als we lezen over Gods bescherming voor Zijn volk. Overschaduwen heeft een positieve klank. Als u wel eens in Israël bent geweest, zult u weten. In de zomer is de gemiddelde temperatuur overdag in Israël meer dan 30 graden Celsius. Schaduw biedt bescherming tegen de brandende zon. Als God Zijn volk overschaduwt, dan wil dat zeggen dat God bij Zijn volk is. God laat Zijn kinderen niet in de steek.
Daarom laat Hij de Messias geboren worden uit een maagd. De Geest van God houdt de Messias rein vanaf het allereerste begin. Waar doet dat aan denken? Dat doet denken aan de periode in het paradijs voordat het misging. Toen was alles helemaal volmaakt. Maar het ging mis toen Adam en Eva aten van de boom waarvan ze niet mochten eten. En als straf hierop zei God tegen Eva dat Hij haar moeite in haar zwangerschap zal geven. Eva zal met pijn kinderen baren. Er is vanaf die tijd geen enkel mens volmaakt meer.
Maar gelukkig zorgt God voor een Middelaar tussen Hem en de mens. Deze Middelaar is Jezus. Jezus heeft door Zijn lijden en sterven verzoening voor Zijn volk gebracht. Als kind van God vertrouw je je daarop. Door het geloof vertrouw je op het offer van Jezus. Want door dat offer is er vergeving van je schuld mogelijk. Dat offer heeft de ultieme vrede teweeggebracht. Over deze vrede zongen de engelen in de kerstnacht.
Paulus schrijft: “Omdat de dood er is door een mens, namelijk door Adam, is ook de opstanding uit de doden er door een Mens, namelijk door Jezus.” Jezus is onze Middelaar, onze Verlosser. De schrijver van de Hebreeënbrief schrijft: “Zo’n Hogepriester hadden we nodig: heilig, onschuldig, onbesmet, afgescheiden van de zondaars en verhoogd boven de hemelen.” Jezus is deze Hogepriester. Hij is sterker dan wie dan ook. Jezus is God. Denk aan wat Jesaja schrijft over Jezus: “Want een Kind is ons geboren, een Zoon is ons gegeven, en de heerschappij rust op Zijn schouder. En men noemt Zijn Naam Wonderlijk, Raadsman, Sterke God, Vader in eeuwigheid, Vredevorst.” Aan de uitbreiding van Zijn heerschappij en aan de vrede in Zijn rijk zullen geen einde komen. Dit Kind, Jezus, zal op de troon van David zitten en Hij zal voor eeuwig Koning zijn. Dat mocht Jesaja al zo’n 7 eeuwen voor de daadwerkelijke vervulling van zijn profetie schrijven. Wat Jesaja schrijft, is precies wat Gabriël over Jezus zegt: God zal aan Jezus de troon van David geven en aan het Koninkrijk van Jezus zal geen einde komen.
Geen mens komt helemaal foutloos ter wereld. Dat kun je wel merken aan jezelf. We zijn niet zonder fouten. En dat bedoel ik natuurlijk niet als excuus. Het is natuurlijk niet de bedoeling om expres slordig met jezelf en met anderen om te gaan. We krijgen juist de opdracht om God lief te hebben boven alles en we krijgen ook de opdracht om onze medemens lief te hebben als onszelf. Laten we erbij stilstaan hoe we van betekenis mogen zijn voor God en voor onze medemensen. De Tien Geboden zijn nog altijd leidend voor ons. God zegt: vereer naast Mij geen andere goden. Maak geen godenbeelden en kniel er niet voor neer. Misbruik de Naam van de HEERE niet. Houd de sabbatdag, de zondag, in ere als een heilige dag. Toon eerbied voor uw vader en voor uw moeder. Pleeg geen moord, pleeg geen overspel, pleeg geen diefstal, leg over een ander geen vals getuigenis af, en zet uw zinnen niet op wat een ander toebehoort. Dat zijn de Tien Geboden. Daar proberen we als kind van de hemelse Vader ons aan te houden. Al zal dat hier altijd wel met gebrek zijn.
Maar Jezus is zonder gebreken. Het Kind van Maria is namelijk heilig. Dit Kind kwam wel helemaal foutloos ter wereld. En Jezus heeft Zich ook gehouden aan wat Zijn Vader Hem heeft opgedragen. Daarom mogen we ook dit jaar kerstfeest gaan vieren. De Heiland is geboren. In Hem worden we gelukkig. Niets kan ons scheiden van de liefde van God in Christus, onze Heere.
De maagdelijke conceptie van de Heere Jezus Christus is heel wonderlijk. Toch is de maagdelijke geboorte van Christus op zichzelf niet het belangrijkste punt uit de evangelielezing uit Lukas 1. Ik geloof dat het meest wonderlijke daarin is dat God Zijn genade aan ons laat zien. God vervult Zijn genadebeloften aan ons. De evangelist laat zien dat voor God niets in de weg staat om Zijn genade aan u, jou en mij te laten zien. God laat ons Zijn genade zien. Dat omdat we door het geloof in het kerstkind verzekerd zijn van de eeuwige glansrijke toekomst. Wij zijn als kinderen van de hemelse Vader verzekerd van de eeuwige glansrijke toekomst. Daar mogen we al iets van uitstralen in onze omgeving om ons heen. Is dat niet iets wonderlijks?
Machiel Lock
December 2024
Geen opmerkingen:
Een reactie posten