1. Beschrijving van hoe de
Rooms-Katholieke Kerk in Nederland georganiseerd is.
Op
de website www.rkkerk.nl
is hier wel het één en ander over te lezen. Over de organisatie van de RK Kerk
in Nederland is natuurlijk heel veel te zeggen. Ten eerste valt mij op dat ze
wil aansluiten bij de wereldwijde RK Kerk. Zo valt op de site te lezen: “De
Kerk is de gemeenschap van mensen uit alle volkeren en culturen die met
Christus één lichaam vormen. Ze is een levend organisme van mannen en vrouwen
die, in Christus verenigd, het geloof vieren, leren, verdiepen en er
gemeenschappelijk naar leven. Christus is het Hoofd van de Kerk; de gelovigen
zijn Zijn lichaam. Het is de taak van de Kerk om het rijk van God onder alle
volkeren te doen groeien.” Verder wordt op deze site onder andere de paus
genoemd, de herder van alle rooms-katholieken. Verder staat op de site dat
Nederland 7 bisdommen telt en dat er in ons land bijna 4 miljoen
rooms-katholieken zijn, waarvan ongeveer 500.000 regelmatige kerkgangers zijn.
2.
Formulering van één vraag die ik heb
over de Rooms-Katholieke Kerk.
Aan
de gastdocent van de RK Kerk zou ik willen vragen welk gezag hij aan de Bijbel
geeft t.o.v. de kerkelijke traditie. Zoals bekend is, gaan de rooms-katholieken niet uit van sola scriptura. Ik ben wel benieuwd welke waarde hij hecht
aan Gods onfeilbaar Woord.
3. Het zelf bezoeken van een klassieke,
plechtige eucharistieviering (hoogmis) in een Rooms-Katholieke Kerk.
Ik heb de eucharistieviering van zondagmorgen 3 december 2017
(aanvang: 10.00 uur) bijgewoond in de Sint-Janskathedraal in ’s-Hertogenbosch.
a. Opbouw van de dienst.
De eucharistieviering begon met de “Openingsriten”: intrede, introïtus
(Bijbeltekst), gezang bij de intrede, begroeting, boete-act en “Heer ontferm U”,
en het Collecta-gebed. Vervolgens kwam de “Liturgie van het Woord” aan de orde:
de eerste lezing, daarna een antwoordpsalm, vervolgens Graduale, de tweede
lezing, Alleluia, de Evangelielezing, de homilie, de geloofsbelijdenis, het gebed
van de gelovigen (voorbede). Dan het derde hoofddeel: “Eucharistische
liturgie”: de “Bereiding van de gaven”: Offertorium”, Gebed over de gaven
(Eucharistisch gebed, Communieritus (Gebed des Heren, Vredesritus, Breken van
het brood, Communie, “Communio”, Gezang bij de communie, Gebed na de communie.
Dan het laatste deel: de “Slotriten”: zegen en wegzending.
b. Plaats van de Bijbel in het geheel
(zowel ‘zichtbaar’ als ‘inhoudelijk’). De Bijbel was
tijdens deze viering zowel zichtbaar als inhoudelijk duidelijk aanwezig. Aan
het begin van de viering liepen de priester en de misdienaren een rondje door
de kathedraal. Eén van hen liep met een wierookvat en een ander hield een boek
omhoog, mogelijk de Bijbel. Daarnaast lag de Bijbel op een katheder, en er werd
tijdens de viering meerdere keren uit gelezen: met name tijdens de “Liturgie
van het Woord”: eerste lezing uit Jesaja 63:16b-17 en 64:3b-8, de tweede lezing
uit 1 Korinthe 1:3-9 en de evangelielezing uit Markus 13:33-37. Tussen de
eerste en de tweede lezing vond de antwoordpsalm en de graduale plaats
respectievelijk n.a.v. gedeelten uit Psalm 80 en Psalm 25. Tussen de tweede
lezing en de evangelielezing vond het “Alleluia” plaats n.a.v. Psalm 85:8. Ook
de Introïtus was vanuit een Psalm (25:1-3), evenals het “Offertorium” tijdens
de “Eucharistische liturgie” (ook uit Psalm 25:1-3), ook het “Communio” tijdens
de “Communieritus” was uit een Psalm (85:13). Verder werden bijvoorbeeld ook de
woorden van de Heere Jezus toen Hij het Avondmaal instelde, aangehaald.
c. Eigen waardering van de preek.
De voorganger deed mijns inziens zijn best om de preek zo actueel te houden
(ontwikkelingen in deze wereld: het gaat weer beter met de economie;
digitalisering neemt toe, maar geeft wel onzekerheden voor de wereld, het
antwoord van advent is ja: er gaat zelfs een betere toekomst voor ons open).
Angst is een slechte raadgever: je moet je oog richten op de positieve geheel
in het grote plan van God met mensen, zei de voorganger. “Wees waakzaam”, zegt
Jezus (dit was het thema van de eucharistieviering, vanuit Markus 13:35).
Waakzaam betekent dat je wakker bent in het hier en nu en je moet letten op de
kansen om Gods goedheid te delen met anderen, zei de voorganger. Dat is zeker
goed.
d. Plaats van de rituelen.
Er waren behoorlijk veel rituelen, met name gestandaardiseerde gebeden: de
boete-act en “Heer, ontferm U”, het collecta-gebed, het gebed over de gaven
(waaronder het eucharistisch gebed en de communieritus (waaronder het Gebed des
Heren)). Verder werd natuurlijk ruim aandacht besteed aan de eucharistie.
e. Plaats van de muziek.
Het orgel speelde af en toe om de samenzang te begeleiden. Verder waren er ook
momenten dat alleen de misdienaren zongen.
f. Gemeente actief of passief.
Beide, zowel actief als passief. Af en toe was er samenzang en in het programma
stonden ook teksten die afwisselend door de priester en het kerkvolk opgezegd
werden. Daarnaast is natuurlijk de eucharistie een belangrijk moment waarop
vele parochianen de banken uitgingen om een hostie van de priester aan te
nemen. Ook was er tijdens de viering een moment waarop we elkaar de vrede van
Christus mochten toewensen, dit gebeurde dan met de mensen die direct naast,
voor of achter je zaten.
g.
‘Sfeer’ voor en na de dienst.
Die was goed. Ik werd direct welkom geheten door de koster die de
programmaboekjes uitreikte. Verder leek het wel alsof de kerkgangers niet in
een directe relatie met elkaar stonden bij het de kerk uitlopen na de viering.
Dit komt misschien wel doordat het een zeer imposante kathedraal in een grote
stad is waarin en -uit je al snel kunt “rondzwerven”.
h.
Andere zaken die mij zijn opgevallen.
Ik zou niet direct iets weten te noemen.
i. Verschillen met “eigen” kerk.
In mijn “eigen” kerk staat veel meer de Woordverkondiging centraal (preek van ca. 45 i.p.v. 10 minuten), terwijl in de RK Kerk veel meer aandacht wordt besteed
aan liturgische handelingen en het opzeggen van vooraf uitgeschreven gebeden.
Machiel Lock
Giessenburg,
december 2017
Geen opmerkingen:
Een reactie posten